Душанбе, Тоҷикистон, 3 ноябри соли 2021 – Агентии ИМА оид ба рушди байналмилалӣ (USAID) имрӯз 60-умин солгарди таъсисаш аз ҷониби президент Ҷон Кеннедиро таҷлил мекунад. Намояндагӣ дар Тоҷикистон ба таҷлили умумиҷаҳонии 60-солагии Агентӣ ҳамроҳ мешавад. Дар тӯли шаш даҳсола USAID ҳамчун пешвои ҷаҳонӣ дар рушди байналмилалӣ обрӯю эътибор пайдо карда, бо кишварҳои саросари ҷаҳон ҷиҳати таҳкими ҷомеаҳо ва беҳтар кардани зиндагӣ кор мекунад.
Дар зиёда аз 100 кишвари ҷаҳон дастаи USAID ва шарикон дар лоиҳаҳои рушд ва башардӯстона, ки ба наҷоти ҳаёт, паст кардани сатҳи камбизоатӣ, таҳкими идоракунии демократӣ ва беҳбуди тандурустӣ, маориф ва шукуфоии иқтисодии кишварҳо мусоидат мекунанд, якҷоя кор мекунанд.
USAID аз соли 1992 инҷониб Тоҷикистонро дастгирӣ намуда, ба маблағи зиёда аз 650 миллион доллар кумак расонд ва дар рушди иқтисод, тандурустӣ ва маорифи Тоҷикистон саҳм мегузорад.
Тавассути «Озуқавории ба хотири оянда», ташаббуси глобалии ҳукумати ИМА оид ба мубориза бо камғизоӣ ва камбизоатӣ, USAID ба деҳқонон дар гузаштан ба парҳези солим ва зиёд кардани истеҳсоли зироатҳои серғизо, аз ҷумла тавассути дастрасӣ ба 39 навъҳои нави меваҳо аз ИМА барои эҳёи боғҳо ва ворид шудан ба бозорҳои сердаромад кумак кард. Аз замони гузариш ба иқтисоди бозорӣ дар натиҷаи ҳамкории USAID бо ҳукумати Тоҷикистон беш аз 120 000 деҳқон ба замин ва об дастрасӣ пайдо карданд.
Барои рушди бозорҳои фоидаовари энергетикӣ USAID ба Тоҷикистон дар истифода бурдани манобеи ғании энергияи барқароршавандаи кишвар ва эҷоди иқтидори техникии ширкатҳои энергетикии Тоҷикистон кумак мекунад. Дар ҳамкорӣ бо ҳукумати Тоҷикистон, USAID дар Мурғоб як нерӯгоҳи офтобии 200 киловатт бо батареяҳо насб кард, ки ҷамоатҳои дурдасттарин манотиқро бо нерӯи барқ таъмин мекунад.
USAID кӯшишҳои навовариро дар ҳавзаҳои дарёҳо барои намоиш додани манфиатҳои амалҳои ба ҳам алоқаманд байни об, энергетика ва кишоварзӣ, ки устувориро ба хатарҳои иқлим зиёд мекунад, дастгирӣ мекунад ва бо ҳукуматҳои Осиёи Марказӣ ҷиҳати дастгирии муколама оид ба захираҳои оби фаромарзӣ барои мутобиқшавӣ ба тағйирёбии иқлим ҳамкорӣ мекунад.
Дар соҳаи тандурустӣ USAID бо Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ ҷиҳати таҳкими системаи тандурустӣ ҳамкорӣ мекунад. Ба шарофати Нақшаи президенти ИМА оид ба рафъи СПИД (PEPFAR), ташаббуси глобалии ҳукумати ИМА алайҳи ВНМО/БПНМ, Тоҷикистон аз соли 2003 барои мубориза бо эпидемияи ВНМО/БПНМ наздики 38 миллион доллар дарёфт кардааст.
USAID Тоҷикистонро дар татбиқи Барномаи миллии мубориза бар зидди сил тавассути пешниҳоди пешгирӣ, ташхис ва табобати муассиртару дастрастар дастгирӣ мекунад. USAID реҷаи кӯтоҳтари табобати бемории сили ба доруҳои гуногун тобоварро ҷорӣ кард, ки давраи табобатро аз 24 то 9 моҳ коҳиш дод. Гурухи якуми 324 нафар беморон курси кӯтоҳтари табобатро тамом карда, пурра шифо ёфтанд. Ин реҷаи самараноктар ҳоло қисми Протоколи миллии мубориза бо сил мебошад.
Дастгирии USAID барои саломатии модар, кӯдак ва ғизо ба коҳиши умумии сатҳи камғизоӣ дар байни кӯдакони то панҷсола аз 25 фоиз то 18 фоиз; камғизоӣ аз 11 фоиз то 6 фоиз дар минтақаҳои мавриди ҳадаф; ва кам шудани фавти навзодон аз 33 то 27 ба 1000 зиндатаваллуд мусоидат намуд.
Аз соли 2002 инҷониб USAID ба Тоҷикистон барои рушди соҳаи маориф ҳудуди 60 миллион доллар ҷудо кардааст. USAID дар ҳамкорӣ бо Вазорати маориф ва илми Тоҷикистон дастрасии маводи хониши мувофиқи синну сол ба забони тоҷикиро афзоиш дод ва 1,3 миллион китоб ба қариб 80 дарсади мактабҳои саросари кишвар ҳадя кард. USAID 1560 китоб бо ҳуруфи Брайлро чоп ва паҳн кардааст ва 61 китоби аудиоиро таҳия кардааст, то ба донишҷӯёни дорои босираашон суст дар дастрасӣ ба маводи босифати таълимӣ кумак расонанд. Дар Тоҷикистон бори нахуст аз соли 1991 китобҳо бо ҳуруфи Брайл ба чоп мерасанд. Хамаи ин тадбирхо ба бештар аз 22 фоиз баланд шудани сифати таълим ва хониши озодонаи хонандагони синфхои 4 мусоидат карданд.
USAID ҳуқуқҳои муҳоҷирони тоҷикро тарғиб кард, тавассути барномаҳои радиоӣ ва дарсҳои видеоӣ сатҳи огоҳӣ дар бораи муҳоҷирати бехатарро баланд бардошт. Дар натиҷа, муҳоҷирон фаҳмиши беҳтар ва риояи қонунҳои муҳоҷират дар кишварҳои таъиншуда доранд, ки осебпазирии онҳоро дар баробари қочоқи инсон коҳиш додааст. Тавассути телефони боварӣ USAID ба 62,650 шаҳрванди Тоҷикистон машваратҳои ҳуқуқӣ ва равонӣ додааст. 400 муҳоҷири корӣ, ки ҳаққи вуруд ба Русияро надоштанд, кумакҳои иҷтимоӣ, омӯзишӣ ва молӣ дарёфт карданд, ки ба онҳо дар ҳамгироӣ бо ҷомеаи худ кумак кард.
Аз моҳи марти соли 2020 USAID барои таҳкими вокуниши Тоҷикистон ба пандемияи COVID-19 беш аз 10,2 миллион доллар ҷудо кардааст. Ҳукумати ИМА тавассути USAID ба Тоҷикистон беш аз 1,8 миллион ваксинаи Moderna ва Pfizer бар зидди COVID-19 тақдим кард. Ин кумак ба такмил додани системаҳои лабораторӣ ва амалиёти озмоишӣ, омӯзиши кормандони соҳаи тиб, таъмини таҷҳизоти лабораторӣ ва оксиген барои экосистема, омӯзиши коргарон дар санҷиши бандарҳо ҳангоми вуруд, баланд бардоштани сатҳи огоҳӣ тавассути иштироки ҷомеа, фароҳам овардани имкониятҳои шуғл барои коргарони овора, расонидани кумаки ғизоӣ барои одамони осебпазиртарин ва бисёр чизҳои дигар.
###
USAID – як созмони пешбари рушди байналмилалӣ буда, рушди устуворро тақвият мебахшад. Маълумоти муффасал дар сомонаи: www.usaid.gov, https://www.usaid.gov/tajikistan ва саҳифаи Facebook: https://www.facebook.com/usembassy.dushanbe/ дастрас аст.
